تجربه تصویب یک سند

علیکم انفسکم (سوره مائده آیه ۱۰۵)

روز یکشنبه گذشته (۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۸) سند سیاستی اشتغال بعد از یک سال که در دستور کار دولت بود تصویب شد! تک تک جلساتی که برای دفاع ازین سند به سازمان‌های مختلف رفتم و تک تک کامنت هایی را که روی آن گرفتم رو خوب به خاطر دارم. در همین راستا میخواهم به چند نکته اشاره کنم:

تقریبا تمام کسانی که دیدم، احساس می کردند بیشتر از کسانی که در نهاد تخصصی اشتغال و صاحب نظران این حوزه راجع به اشتغال می دانند. اینکه تصور بر این است که چون در یک حوزه عمومی دکترا دارند می توانند راجع به هرچیزی قبل از سوال پرسیدن نظر بدهند و آن را نقد کنند. به خاطر دارم نماینده ای از سازمان گردشگری که حتما در حوزه تخصصی خودشون بسیار هم عالم و صاحب نظر هستن، حدود نیم ساعت از وقت کمیسیون تخصصی کمیسیون اجتماعی را صرف این کردند که به نظرشون تعریف اشتغال باید چیز دیگری باشد. در حالی که این مفهوم تعریف بین المللی دارد و در نهادی که ایران در آن حق رای دارد مورد بحث قرار می‌گیرد و تصویب می شود. در ضمن صاحب نظران و آمارشناسان دنیا سال ها وقت صرف این کرده اند که این تعاریف و مفاهیم باید چه باشد! بماند که هدف جلسه ای که در آن بودیم بحث کردن دربارهی‌ سیاست های اشتغال بوده است نه تعاریف و آمار اشتغال! اگر جلساتمون بدون ساختار و آداب باشد و هرکسی راجع به هرچیزی نظر بدهد هیچوقت به هیچ جمع بندی نمیرسیم. شاید بهتر باشد اگر نظری در حوزه‌ی غیر تخصصی خود داریم اول سوال بپرسیم و به خودمان فشار بیاوریم و تنها در راستای اهداف جلسه صحبت کنیم. و خلاصه کار خودتون رو درست کنین اول. علیکم انفسکم!

یکی از پرتکرار ترین کامنت ها راجع به تعداد برنامه های سند بود و اینکه به نظرشان سند سیاستی اشتغال جامعیت لازم را دارا نمی باشد. اینکه چرا تمام مسائل ریز و درشتی که به ذهنشان می رسد را در این سند نمی بینند. مدتی است که به تمام وزراتخانه ها نگاه می کنم و روندی تکراری را می بینم. همه ی وزراتخانه ها لیست های بلندبالا از برنامه ها را ارائه می دهند اما تقریبا هیچکدام از آن ها اجرا نمی شود. خوب خیلی معلوم است ظرفیت اجرایی دولت بسیار پایین است و هرگز یک لیست بلندبالا از برنامه اجرا نخواهد شد و فقط تمرکز افراد را از اجرا و اتمام کارها منحرف می کند. به ندرت دیده ام کاری در دولت تمام شود! تمام به معنی واقعی کلمه! خوب چه عیبی دارد یک برنامه اعلام کنید، متناسب با ظرفیتتون، اما آن را انجام دهید. چرا اینقدر برای ما مشکل است قبول کنیم توان اجرای ۴۰ برنامه اشتغال را هم در سطح دولت نداریم چه برسد به ۵۰۰تا! خوب همان ۴۰ تایی را که داریم را اجرا کنیم ببینیم چی میشه. من به عنوان یک شهروند ترجیح میدهم هروزارتخانه و نهاد دولتی یک برنامه داشته باشد اما آن را انجام دهد و به پایان برساند نه اینکه انتهای پایان کار دولت حس کنم فریب خورده ام و وعده و عید الکی به من داده شده است. پس به نظرم سند سیاستی اشتغالی خوب است که متناسب با توان اجرایی کشور تهیه و در صورت نیاز بتواند با سرعت به روز رسانی شود. در ضمن به جای اضافه کردن برنامه هایی به سند سیاستی اشتغال که به دستگاه اجرایی خودتان مربوط نیست، برنامه های خودتان را به خوبی اجرا کنید. علیکم انفسکم!

در آخر درباره ی محتوی برنامه های سند سیاستی اشتغال. اولین و حداقل وظیفه تمامی دولت ها ارائه خدمات عمومی مناسب است نه انجام وظایف بخش خصوصی و سازمان های مردم نهاد. وقتی صحبت از سند سیاستی اشتغال می شود، همه ی سازمان ها دوست دارند برنامه های عجیب و غریب ببینند. در حالی که واقعیت این است که دولت در ارائه خدمات عمومی با کیفیت به جامعه ناتوان است و اولین چیزی که باید مورد توجه قرارگیرد وظیفه اولیه دولت است. بخشی از سند سیاستی اشتغال به ارتقا کیفیت خدمات عمومی در حوزه اشتغال اختصاص دارد و وقتی به این بخش می رسیدیم اکثر افراد سوالی مشابه را تکرار می کردند: آیا مشکل کشور این است در زمینه اشتغال؟ نه قطعا مشکل کشور در زمینه اشتغال خیلی پیچیده است و ما حتی هنوز ابعاد این مسئله را به درستی نمیشناسیم چه برسد به راه حل آن! اما به جای اینکه فقط کار پژوهشی بکنیم و سال ها بشینیم دور هم و راجع به تمامی ابعاد مسئله فکر کنیم، از اولین کاری که می توانیم انجام دهیم یعنی بهبود خدمات حوزه اشتغال شروع کنیم. اگر به جای تعیین تکلیف برای بخش خصوصی و سازمان های مردم نهاد فقط کیفیت کار خودمان را بهبود دهیم تغییر بزرگی رخ خواهد داد. علیکم انفسکم!

با وجود تمامی این صحبت ها بودند کسانی که بدون حمایت آن ها تصویب سند سیاستی اشتغال میسر نمی گشت. به عنوان یک شهروند از آن ها سپاس گزارم.